Godziny pracy logopedy w Zespole Szkół w Paterku:
Poniedziałek 11.30- 15.30
Środa 11.30- 15.00
Piątek 8.00-14.00
Saja Ilona
Podstawowym zadaniem logopedy na terenie Zespołu Szkół w Paterku jest wyeliminowanie wad wymowy i usprawnienie procesu komunikacji uczniów.
Cele terapii logopedycznej:
- Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie fonetycznym, leksykalnym, gramatycznym.
- Stymulowanie opóźnionego rozwoju mowy.
- Doskonalenie wymowy już ukształtowanej.
- Wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń.
- Usprawnianie techniki czytania i pisania.
- Wdrażanie dzieci do obcowania z literaturą i sztuką oraz twórczej aktywności słownej.
Zadania logopedy w szkole:
- Prowadzenie diagnostycznych badań przesiewowych mających na celu wyłonienie uczniów z zaburzeniami komunikacji językowej.
- Opracowanie indywidualnych programów terapii logopedycznej.
- Działanie w zakresie profilaktyki logopedycznej.
- Prowadzenie terapii logopedycznej.
- Ścisła i stała współpraca z nauczycielami, rodzicami oraz innymi specjalistami w celu ujednolicenia oddziaływań terapeutycznych.
- Motywowanie uczniów do ćwiczeń logopedycznych.
- Kształtowanie pozytywnej samooceny uczniów.
- Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z zaburzeniami komunikacji językowej.
O terapii
Etapy pracy korekcyjnej:
- Etap przygotowawczy
a) Usprawnianie słuchu fonematycznego
b) Usprawnienie motoryki narządów mowy:
- ćwiczenia języka
- ćwiczenia warg
- ćwiczenia podniebienia miękkiego
- ćwiczenia żuchwy
- Wywołanie głoski
Metody pracy nad artykulacją według I. Styczek (wybór niektórych z nich w zależności od potrzeb)
a) Ćwiczenia narządów mowy.
b) Wyjaśnienie położenia narządów mowy.
c) Kontrola dotyku i czucia skórnego dłoni.
d) Kontrola wzrokowa.
e) Przekształcenie głosek (metoda fonetyczna).
f) Ustawianie głosek za pomocą szpatułki (metoda mechaniczna).
g) Gesty umowne.
h) Ćwiczenia słuchu fonematycznego.
i) Ćwiczenia autokontroli słuchowej.
j) Ćwiczenia kinestezji artykulacyjnej.
- Etap utrwalania głoski (automatyzacji)
Utrwalenie głoski, czyli nauczenie posługiwania się nią w różnych kontekstach fonetycznych oraz w różnych sytuacjach, jest to najdłuższa część terapii. Głoska powinna być wymawiana swobodnie i bez wysiłku. Zaleca się wielokrotne powtarzanie głoski w izolacji, następnie w sylabach, wyrazach i w dłuższych tekstach, na koniec w spontanicznych wypowiedziach.
Termometr mówienia według Ch. Van Rippera, J. V. Irwina:
a) Wiem, jak wymawia się dźwięk.
b) Mogę wymówić dźwięk.
c) Mogę wymówić dźwięk prawidłowo między samogłoskami.
d) Mogę wymówić dźwięk prawidłowo w nagłosie wyrazu.
e) Mogę wymówić dźwięk prawidłowo w śródgłosie wyrazu.
f) Mogę wymówić dźwięk prawidłowo w wygłosie wyrazu.
g) Mogę wymówić dźwięk prawidłowo podczas czytania.
h) Mogę wymówić dźwięk prawidłowo w poradni.
i) Mogę zawsze prawidłowo posługiwać się dźwiękami.
Ćwiczenia wstępne w terapii logopedycznej
Ćwiczenia oddechowe
Cele:
- Wzmacnianie mięśni oddechowych.
- Poszerzenie pojemności płuc.
- Rozróżnienie fazy wdechu i wydechu.
- Wydłużanie fazy wydechowej oraz dostosowanie wydechu do długości wypowiedzi.
- Mówienie na wydechu.
- Koordynacja mówienia i oddychania.
Przykładowe ćwiczenia:
- dmuchanie na piórka, wiatraczki, dłonie, piłeczki itp.
- wąchanie kwiatów i różnych zapachów,
- nadmuchiwanie balonów,
- puszczanie baniek mydlanych,
- dmuchanie do celu, np. piłeczką do bramki,
- naśladowanie na jednym wydechu śmiechu: ha ha ha, hi hi hi, he he he, ho ho ho,
- przenoszenie za pomocą słomki lekkich elementów,
- fonacja samogłosek na jednym wydechu,
- liczenie na jednym wydechu: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 …
Ćwiczenia fonacyjne
Cele:
- Zmniejszenie lub zwiększenie napięcia mięśni krtani i gardła.
- Osiągnięcie odpowiedniej wysokości głosu w trakcie mówienia.
- Wykształcenie umiejętności regulowania natężenia głosu.
- Wypracowanie miękkiego nastawienia głosu.
Przykładowe ćwiczenia:
- zabawy samogłoskami: aaaa, oooo, eeee, uuuu, iiii, yyyy,
- ciche mruczenie przez nos – przedłużona wymowa mmm,
- łączenie samogłosek ze spółgłoską m: mma, mme, mmy, mmi, mmo, mmu, itp.
Ćwiczenia narządów artykulacyjnych
Cele:
- Usprawnienie języka, warg, podniebienia miękkiego, żuchwy.
- Świadome kierowanie ruchami narządów artykulacyjnych.
- Koordynacja ruchowa w obrębie aparatu artykulacyjnego.
- Uwrażliwienie w jamie ustnej miejsc istotnych do artykulacji.
- Pionizacja języka.
Przykładowe ćwiczenia:
Ćwiczenia języka:
- wypychanie językiem policzków, wysuwanie języka na brodę, do nosa, na boki (nie wykonujemy tych ćwiczeń przy seplenieniu międzyzębowym),
- kląskanie,
- „rurka” z języka,
- dotykanie górnych i dolnych zębów czubkiem języka,
- przesuwanie czubka języka od zębów w głąb jamy ustnej.
Ćwiczenia warg:
- cmokanie,
- parskanie,
- rozciąganie warg w uśmiechu i ściąganie ich w dzióbek,
- naprzemienne nakładanie jednej wargi na drugą.
Ćwiczenia podniebienia miękkiego:
- głośne chrapanie,
- kasłanie z językiem wysuniętym na brodę,
- wdychanie i wydychanie powietrza z językiem wysuniętym na brodę,
- wymawianie sylab i logotomów ze spółgłoskami tylnojęzykowymi: np. ka, ko, ku, aka, oko, uku),
Ćwiczenia żuchwy:
- opuszczanie i unoszenie żuchwy,
- żucie,
- przesuwanie żuchwy w lewo i prawo.
Uwaga:
Usprawnienie narządów artykulacyjnych to długi i żmudny proces, dlatego tylko systematyczna i konsekwentna praca przyniesie oczekiwane efekty!
Ćwiczenia słuchowe
Cele:
- Uczenie koncentrowania uwagi na sygnałach słuchowych.
- Wypracowanie umiejętności rozróżniania dźwięków otaczającego świata i identyfikowania ich z określonymi sytuacjami, przedmiotami, zjawiskami.
- Identyfikowanie poszczególnych głosek.
- Rozróżnianie cech prozodycznych języka: akcentu, intonacji, tempa mowy, natężenia głosu itp.
Przykładowe ćwiczenia:
- różnicowanie i naśladowanie głosów zwierząt,
- rozpoznawanie określonego dźwięku oraz jego źródła np. ukryty tykający zegar,
- różnicowanie wyrazów (wskaż obrazek, którego nazwę usłyszałeś; 2-3 obrazki – wskaż właściwy),
- różnicowanie izolowanych głosek, np. klaśnij, gdy usłyszysz głoskę sz, podajemy ciąg: o e m sz i sz k l n sz ch f sz s sz ś sz.
Warunkiem skuteczności terapii jest współpraca na linii
logopeda – dziecko – rodzic
Na co zwrócić uwagę?
- dziecko podczas artykulacji wsuwa język między zęby,
- w budowie narządów mowy są niepokojące zmiany anatomiczne,
- dziecko pod koniec 3 roku życia nie mówi samogłosek: a, o, e, u, y, i,
- po ukończeniu 4 roku życia mówi np. zamiast: domek-tomek (d-t), woda – fota (w-f), głowa – kłowa (g-k), buda – puta (b-p),
- po ukończeniu 4 roku życia zastępuje głoski s, z, c, dz głoskami ś, ź, ć, dź,
- mowa dziecka jest niewyraźna, niezrozumiała, bełkotliwa.
- po ukończeniu 5 roku życia zastępuje głoski sz, ż, cz, dz głoskami s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź,
- po ukończeniu 6 roku życia zastępuje głoskę r głoską l, j,
Magdalena Bigorowska-Pietkiewicz